Ateistlerin ‘Biz İnanmayız, Biliriz’ Sözleri Doğru mudur?

Soru: Bazı ateistler “Biz inanmayız, biliriz” demektedirler. Bu söz doğru mudur?

Cevap: Bu sözü onlardan sık sık duymakta, hatta hararetli bir şekilde müdafaa etmelerini de üzülerek müşahede etmekteyiz. Zira bu iddia, inanç meselelerinin sadece metafizik olaylarda olabileceğini, fizik aleminde olmayacağını söylemektedir. Peki durum gerçekten öyle midir?

Natüralist ateistler yalnızca beş duyu ile elde ettikleri bilgileri kabul ederler ve bunlarda herhangi bir “inancın” bulunmadığını zannederler. Bununla birlikte beş duyuyla doğrudan idrak edilemeyen şeyler ise onlara göre bilimsel olmadığı için bilgi ifade etmemektedir.[1] Halbuki bilimsel bilgi dışında bir bilgi türü kabul edilmediği takdirde bu kimselerin, önlerine gelen hiçbir yemeği yememeleri gerekir. Çünkü yemeğin içine zehir katılıp katılmadığına dair herhangi bir bilimsel veri ellerinde yoktur.

Bilimde İnanç

Bu mesele sadece gündelik hayatı tuhaf ve işin içinden çıkılmaz bir hale getirmekle kalmayıp bilim yapılmasını da imkânsız kılar. Zira bilim yaparken kişi farkında olsun ya da olmasın kendisinde birçok inanç ve ön kabul ile bu fiiliyatı yapmaktadır. Mesela aklî melekelerinin doğru çalıştığına dair düşüncesi, algılarının kendisini yanıltmama ihtimali birer ön kabuldür lakin kendisi bunu sorgulamaz. Aynı şekilde doğada tabiat yasalarının bulunduğunu ve bunların değişmeyeceğini varsayar.[2] Halbuki çok açıktır ki bu da bir inançtır.

Keza Einstein, bilimin, dünyanın rasyonel yasalarla işlediği ve insan tarafından bu yasaların anlaşılır olduğunun altını çizer ve ona göre bu inançlar dini bir duyguya benzer.[3] Hatta bir mektubunda bunu şöyle anlatır: “Ancak, şunu itiraf etmeliyim ki, bu yasalar hakkındaki bilgimiz kusursuz ve tam değildir. Bu nedenle, esasen doğada her şeyi kuşatan yasaların var olduğuna yönelik inancımız bir tür imanın üzerine bina edilmiştir.”[4] Mesele bu kadarla da bitmemektedir. Her şeyden önce içinde bulunduğumuz hayatın, dış dünyanın rüya olmadığına dair herhangi bir bilimsel delil var mıdır? Birisi çıkıp “her şey rüyadan ibarettir” dese, inançlar ile işi olmayan ateistler bu şahsa nasıl cevap verecektir? Dolayısıyla gerek fizikte gerekse metafizikte inanç kaçınılmazdır. “Ben bilirim, inanmam” gibi sözlerin de ne bilimde ne sosyolojide ne de psikolojide herhangi bir karşılığı yoktur. Olsa olsa genç dimağları etkileyen bir slogandan ibarettir.

[1] Tzortzis, Hamza, Hakikatin İzinde, Ekin Yayınları, İstanbul, Baskı: 2, 2019, s 39

[2] John Hick, Philosophy of Religion, New Jersey: Prentice Hall, 1973 s. 49

[3] Albert Einstein, Einstein On Cosmic Religion and Other Opinions and Aphorismis, (New York: Dover Publications, 1931, s. 98

[4] Albert Einstein, The Human Side: Glimpses from His Archives, Helen Dukas – Banesh Hoffmann (der.), Princeton: Princeton University Press, 1979, s. 32-33