Soru-Cevap

Peygamberler Arasında Fark Var mıdır?

Bakara, 285 ve İsrâ, 55 Ayet-i Kerîmeleri

Soru: Bir ayette “Hiçbir peygamberin arasını ayırmayız” (Bakara, 285) denilirken diğerinde “Bazılarını bazılarından üstün kıldık” (İsra, 55) buyrulmaktadır. Peygamberler arasında fark var mıdır, yok mudur?

Cevap: Bu tarz sorulardaki temel hata çelişkinin ne olduğunu bilmemekten kaynaklanmaktadır.

Çelişki (Tenakuz)

Çelişkiden bahsedebilmemiz için aranan bazı şartlar vardır. Mantık kitaplarında o maddeler kısaca özne, yüklem, zaman, mekân, bilfiil-bilkuvve, parça-tamam ve nispet birliği şeklindedir. Yani iki önermenin birbirleriyle çelişki halinde olduğunu söyleyebilmemiz için yukardaki maddelerin birlik içinde olması gerekir.[1]

Mesela, “Nurullah medreseye gitti” ile “Nurullah medreseye gitmedi” cümleleri arasında çelişki olduğunu söyleyebilmemiz için bu iki önermenin aynı zaman ve aynı medreseyi kastetmesi gerekmektedir. Zira “Nurullah medreseye gitti (dün)”, “Nurullah medreseye gitmedi (bugün)” manası murad edilmiş olabilir. Veya “Nurullah medreseye gitti (İstanbul’daki)” “Nurullah medreseye gitmedi (Bursa’daki)” şeklinde de anlatılmak istenmiş olabilir.

Bakara, 285 ve İsrâ, 55 

İlgili ayetlere gelecek olursak, bir ayette Cenab-ı Allah: “Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, mü’minler de (iman ettiler). Her biri; Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler ve şöyle dediler: “Onun peygamberlerinden hiçbirini (diğerinden) ayırt etmeyiz.” (Bakara, 285) buyurmuştur. Ayetin bağlamından da anlaşılacağı üzere buradaki “ayırt etmeme” durumu fazilet hususunda olmayıp, inanç noktasındadır.[2] Nitekim Hıristiyanlar Hz. Muhammed’i (sallallahu aleyhi ve sellem), Yahudiler ise hem Hz. Muhammed hem de Hz. İsa’nın (aleyhimesselam) nübüvvetini kabul etmemektedirler. Halbuki biz Müslümanlar, peygamberlerin hiçbirini tefrik etmeksizin hepsine iman ederiz. Bazılarına inanıp, bazılarını reddetme garabetine düşmeyiz.

Diğer ayette ise “Andolsun, peygamberlerin bir kısmını bir kısmına üstün kıldık” (İsrâ, 55) buyrulmaktadır. Görüldüğü üzere buradaki fark inanç noktasında değil, fazilet hususundadır.

Dolayısıyla iki ayet arasında herhangi bir çelişki söz konusu değildir. Zira bahsettikleri konular farklıdır. Yani peygamberler arasında inanç hususunda fark olmasa da, faziler hususunda fark vardır.


[1] Kutbuddin er-Râzî, Şerhu’l-Metâli‘, Dâru’l-Kurbâ, Baskı: 2, II/124.

[2] Ebu’l-Berekât en-Nesefî, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1/233.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu