Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim 23 yılda peyderpey fasih bir Arap lisanıyla indirilmiştir. Rabbimizin ayetleri emir, nehiy, hüküm, vad, vaid, haber, kıssa ve darb-ı meselleri içermektedir. Biz de bu ayetler içerisinde “en” diye tabir ettiğimiz en uzun ayet, en kısa ayet, en korkutucu ayet, en ümit verici ayet gibi “en” kavramları üzerinde duracağız.
En Uzun Sûre
Bakara Sûresidir.
En Kısa Sûre
Kevser Sûresidir.
En Uzun Ayet
Müdâyene ayetidir.[1]
En Kısa Ayet
وَالضُّحَى (Duha, 1) ve وَالْفَجْرِ (Fecr, 1)
En Adil Ayet (Adaleti En Güzel Anlatan)
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
“Şüphesiz ki Allâh adâleti, iyilik yapmayı ve (özellikle) yakınlık sahibine (muhtaç olduğu şeyleri) vermeyi (ve sıla-i rahimde bulunmayı) emretmektedir. (Zina ve cimrilik gibi) pek çirkin işleri, (kâfirlik, şirk vesâir günahlar gibi, dinin ve aklın reddettiği) münker (şeyler)i ve (insanlara karşı zulüm ve düşmanlıkla) üstünlük taslamayı yasaklamaktadır. O size vaaz etmektedir, tâ ki siz iyice düşünesiniz (de yola gelesiniz)!”ayetidir.[2]
En Muhkem Ayet
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ – وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ayetidir.[3]
“Artık, her kim (dünyada) hayır bakımından zerre ağırlığınca bir şey yapmışsa, onu(n sevabını âhirette) görecektir!
Her kim de (dünyada) şer bakımından zerre ağırlığınca bir şey yapmışsa, onu(n cezasını âhirette) görecektir!”
Hayrı ve Şerri En Fazla Cem Eden Ayet
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
“Şüphesiz ki Allâh adâleti, iyilik yapmayı ve (özellikle) yakınlık sahibine (muhtaç olduğu şeyleri) vermeyi (ve sıla-i rahimde bulunmayı) emretmektedir. (Zina ve cimrilik gibi) pek çirkin işleri, (kâfirlik, şirk vesâir günahlar gibi, dinin ve aklın reddettiği) münker (şeyler)i ve (insanlara karşı zulüm ve düşmanlıkla) üstünlük taslamayı yasaklamaktadır. O size vaaz etmektedir, tâ ki siz iyice düşünesiniz (de yola gelesiniz)!” ayetidir[4].
En Ümit Verici Ayet
قُلْ يَاعِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
De ki: “Ey o nefisleri aleyhine haddi aşmış bulunan kullarım! Allâh’ın rahmetinden ümitsiz olmayın! Zira şüphesiz ki Allâh (şirk dışında) günahları topluca bağışlar! Gerçekten (en büyük günahları dahi çokça bağışlayan) Ğafûr da, (kullarına çok acıdığı için sıkıntılarını gideren) Rahîm de ancak O’dur!” ayetidir[5].
En Korkutucu Ayet
وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ ayetidir.[6]
“Kâfirler için hazırlanmış bulunan o ateşten iyice sakının”
En Çok Tevekkül ve İşi Allah’a Ismarlamayı Bildiren Ayet
وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ayetidir.[7]
“Her kim Allâh’a tevekkül ederse, ona yeterli olacak olan ancak O’dur!”
En Çok Tazim Bildiren Ayet
اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ [8]
“Allâh ki; Kendisinden başka hiçbir ilâh yoktur! (Başı sonu olmayan, Zât’ına ait bir hayatla) Hayy’dır; (yaratıklarını yönetme ve koruyup kollama işini dâima üstlenmiş bulunan bir)Kayyûm’dur. Ne (uyku öncesindeki) bir gevşeme, ne de bir uyku Kendisini tutmaz. Göklerde olanlar ve yerde bulunanlar (, mülkiyet ve hâkimiyet bakımından)sadece O’na aittir.”
En Şiddetli Ayet
فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلَّا عَذَابًا [9]
“O halde tadın (bu azabı)! Artık Biz sizi azaptan başka bir şey bakımından asla artırmayacağız!”(denilecektir.)
Kur’an’daki Çözümü En Zor (Müşkil) Ayet
يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ ayetidir.[10]
“Ey iman etmiş olan kimseler! Aranızdaki şâhitlik, vasiyet zamanı sizden birine (memleketindeyken) ölüm gelip çattığı zamandır. (Bunu) ya siz(in akrabanız olan kişiler)den adâlet sahibi iki kimse yahut siz yeryüzünde yolculuk ettiğiniz zaman size ölüm musibeti vurmuşsa, sizden olmayan diğer iki kişi (yerine getirir)! Eğer (bu iki kişinin güvenilirliğinden) şüphe etmekteyseniz, ikisini de (insanların toplanma vakti olan) o (ikindi) namaz(ın)dan sonra alıkoyarsınız da, onlar: “(Hakkında şahitlik yaptığımız kişi soy bakımından) yakınlık sahibi de olsa, O (Allâh-u Te`âlâ adı)na (yapa cağımız yemine) karşı (dünyevi az) bir pahayı satın almayız ve Allâh’ın (önemli tutulup korunmasını emrettiği) şahitliğini gizlemeyiz, o (şahitliği gizleyip hâinlik yaptığımız) takdirde gerçekten de biz, elbette (bile bile) günah işleyen kimselerdeniz.” diye Allâh’a yemin ederler”
En Fasih Ayet
فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ [11]
“(Habîbim! Tebliğiyle) emrolunmakta bulunduğun (vahiyleri ifade eden) şeyi açıkça dile getir!”
Yazılış Bakımından En Uzun Kelime
فَأَسْقَيْنَاكُمُوهُ kelimesidir[12]. “…ve onu size içecek yaptık”
Arapçadaki Bütün Harflerin Bulunduğu Ayetler
2 tanedir:
1- ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسًا “Sonra O (Allâh-u Te`âlâ), o kederin ardından üzerinize öyle bir güven, (onun neticesi olarak da) öyle bir uyku indirmişti ki o sizden bir tâifeyi kaplıyordu…”[13]
2- مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ ayetleridir.[14] “Muhammed, Allah’ın resulüdür.”
Verilen bu başlıkların çoğaltılabilmesi elbette mümkündür. Fakat biz en önemlileri üzerine kısaca temas etmekle yetindik.[15]
[1] Bakara, 282.
[2] Nahl, 90.
[3] Zilzal, 7-8.
[4] Nahl, 90.
[5] Zümer, 54.
[6] Âli İmran, 131.
[7] Talak, 3.
[8] Bakara, 255.
[9] Nebe, 30.
[10] Maide, 106.
[11] Hicr, 94.
[12] Hicr, 22.
[13] Âli İmran, 154.
[14] Fetih, 29.
[15] Bkz. Celaleddin es-Suyûtî, el-İtkan; Zerkeşî, el-Burhan.
