AkaidMakaleler

Tevessülle İlgili Şüphelere Cevaplar -2-

Hanbelîler Tevessülü İnkâr mı Etmektedir?

Bir önceki yazımızda zat ile yapılan tevessülde muhaliflerin üç adet şüphesini getirmiş ve onlara cevap vermiştik. Dileyen buraya tıklayarak onu okuyabilir. Bu yazımızda ise “Hanbelîler tevessülü inkar ediyor” iddiasını ele alacağız.

4. Şüphe: Hanbelîler Tevessülü İnkâr mı Etmektedir?

Zamanımızda kendisini Hanbelî mezhebine nispet edip zat ile tevessülü inkâr eden bazı kimseler çıkmıştır. Halbuki Hanbelîler zat ile tevessülü kabul etmektedirler. Onların zat ile tevessülü kabul ettiğine dair birkaç örnek verelim.

Kendisi Hanbeli bir zat olan Allame Abdullah en-Nablûsî (rahimehullah) el-Menhecü’l-Ahmed isimli eserinde şöyle demektedir: “Salih zatlar ile tevessül yapmaya gelince el-Bühûtî, Şerhu’l-İkna‘ isimli eserinde es-Sâmîrî’den şunları aktarmaktadır: Yağmur talep etmek için şeyhler ve takva sahibi alimler ile tevessül yapmakta bir sakınca yoktur.”[1]

Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzî (rahimehullah) şöyle demektedir: “Allah’a karşı salih bir zat ile şefaat talep etmek caizdir. Hatta bunun müstehap olduğu bile söylenmiştir.”[2]

Ebu Bekir el-Merrûzî’nin (rahimehullah) İmam Ahmed b. Hanbel’den (rahimehullah) naklettiği Mensek isimli eserde Ahmed b. Hanbel (rahimehullah) hakkında şu rivayet bulunmaktadır: Muhakkak ki Ahmed b. Hanbel dua esnasında Resulullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) zatı ile Allah’a (celle celalühü) tevessül ederdi.[3]

İbrahim el-Harbî’nin (rahimehullah) şöyle dediği rivayet edilmektedir: “Ma’rûf-u Kerhî’nin kabri tecrübe edilmiş bir panzehirdir.”[4]

Allame el-Kermî (rahimehullah) Delilü’t-Tâlip isimli eserinde şöyle demektedir: “Salih zatlarla tevessül yapmak mübahtır.”[5]

Delilü’t-Tâlip şerhinde Şârih Abdülkadir eş-Şeybânî (rahimehullah) şöyle demektedir: Ömer (radıyallahu anh) Abbas (radıyallahu anh) ile; keza Muaviye de (radıyallahu anh) Yezid b. el-Esved (radıyallahu anh) ile yağmur yağması için tevessül etti.”[6]

İbn Müflih el-Hanbeli (rahimehüllah) el-Mübdi’ isimli eserinde şöyle demektedir: “Salahiyeti açık olan bir zat ile tevessül yaparak yağmur talep etmek müstehaptır; çünkü o salih kişi kabul edilmeye daha yakındır.”[7]

İbn Teymiyye Dışında Ulemadan Tevessülü İnkâr Eden Var mı?

İmam Takıyyüddin es-Sübkî (rahimehullah) şöyle demektedir: “Bil ki Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile Allah’a (celle celalühü) karşı şefaat talep etmek ve onunla tevessül ve istiğase yapmak caiz ve güzel işlerdir. Bu işlerin caiz ve güzel olması bütün din sahipleri tarafından bilinen şeylerdendir. Nebîlerin (aleyhimüsselam) bu fiilleri yaptığı bilinmektedir. Ayrıca selef-i salihînin ve Müslümanların avam ve ulemasının bu fiilleri yaptığına dair nakiller de bulunmaktadır. Ehl-i dinden (Müslüman, Hristiyan, Yahudi) hiç kimse bu işleri inkâr etmemiştir ve İbn Teymiyye gelene kadar bu işleri inkâr eden hiç kimse işitilmemiştir. İbn Teymiyye bu işler hakkında ilk defa itiraz edip konuşan kişi oldu. Düşüncesini zayıf temellerle harmanlayıp oluşturdu ve geçmiş asırlarda var olmayan bir bidati ortaya çıkardı.”[8]

İbn Teymiyye’den sonra talebesi İbn Kayyım el-Cevziyye onun takipçisi oldu. Zat ile tevessülü inkâr etmek noktasında hocasını taklit etti. Zamanımızdaki Vehhabî ve Selefiler bu ikisine tâbi oldular ve tevessülü inkâr ettiler. Ümmet-i İslam arasında bunlardan başka tevessülü inkâr eden bulunmaz. Bu da göstermektedir ki ümmetin ulemasının selefinden halefine kadar zat ile tevessülün cevazına dair ulema arasında icma gerçekleşmiştir.


[1] Abdullah b. Avde en-Nablusî, el-Menhecü’l-Ahmed, 90.

[2] Abdullah b. Avde en-Nablusî, a.g.e, 90.

[3] Abdullah b. Avde en-Nablusî, a.g.e, 91.

[4] Hatib el-Bağdâdî, Târîh-ü Bağdad, 1/445.

[5] Mer’î Kermî el-Makdisî, Delîlü’t-Tâlip, 62.

[6] Abdülkadir b. Ömer eş-Şeybânî, Neylü’l-Merâib bi-Şerh-i Delîlü’t-Tâlip, 1/212.

[7] Abdullah b. Avde en-Nablusî, a.g.e, 91.

[8] Takiyyüddin es-Sübkî, Şifâü’s-Sikâm, 357.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu